Moduły fotowoltaiczne – na dachu czy na gruncie?

Decydując się na montaż instalacji fotowoltaicznej jedną z pierwszych decyzji jaką należy podjąć jest lokalizacja modułów. Spotkać możemy moduły fotowoltaiczne zamontowane na dachu, i jest to chyba najczęściej wybierana opcja, oraz panele usytuowane na konstrukcji na gruncie. Które z tych rozwiązań jest lepsze? Nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi, gdyż oba te rozwiązania mają swoje wady i zalety, a wiele zależy także od tego jaką działką i jakim dachem dysponuje inwestor. Ale po kolei:

Instalacja fotowoltaiczna na dachu – wady i zalety:

Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest oszczędność miejsca na działce, szczególnie jeśli nie mamy zbyt dużo podwórka. Zamontowanie paneli na dachu pozostaje dla użytkownika niejako niezauważalne, gdyż jedynym elementem który widzi podczas pobytu w domu jest nieduży inwerter, a i on zwykle jest zamontowany w pomieszczeniu gospodarczym lub garażu. Ponadto montaż na dachu jest zazwyczaj tańszy, gdyż nie wymaga zbudowania konstrukcji.
Jednak na tym zalety się kończą. Niestety, spora część dachów nie ma idealnego kąta nachylenia ani usytuowania względem kierunku południowego, a przez to wydajność modułów jest niższa niż deklarowana przez producenta. Dodatkowo, istnieje moda na dachy o skomplikowanej formie, a przez to ilość modułów możliwych do zamontowania zmniejsza się. Ponadto lukarny mogą rzucać cień na znajdujące się w ich pobliżu panele. Jeśli część modułów jest zacienionych to znacznie obniża prąd w całym ciągu! Rozwiązaniem tego problemu mogą być specjalne optymalizatory lub mikroinwertery, ale to dodatkowy koszt.
Następną wadą jest utrudniony dostęp do paneli – ciężko je umyć (a brudne panele gorzej działają) oraz naprawić, czy nawet zauważyć jakąś usterkę. O ile naprawami zajmuje się serwisant, to już mycie leży po stronie inwestora. Ekip specjalizujących się w myciu fotowoltaiki jest bardzo niewiele, już nie wspominając o kosztach. Najbardziej brudzą się panele zlokalizowane przy kominie. Jeśli w pobliżu domu znajdują się wysokie drzewa, to na panelach mogą osadzać się liście, o których nawet nie będziemy mieli pojęcia i nie będziemy w stanie ich usuwać.
Kolejną, niewielką co prawda, wadą jest szybsze nagrzewanie się paneli zamontowanych na dachu niż takich zamontowanych na konstrukcji gruntowej. Wraz ze wzrostem temperatury modułów ich sprawność maleje. To dlatego najlepszą wydajność instalacje fotowoltaiczne osiągają na wiosnę i wczesną jesienią, kiedy nasłonecznienie jest duże, ale temperatura nie jest tak wysoka jak latem, a wiatr dodatkowo je ochładza.

 

Mikroinstalacja fotowoltaiczna na gruncie – wady i zalety:

Wybudowałeś dom o pięknym dachu, z lukarnami albo bawolim okiem, wielospadowy, zapłaciłeś fortunę za dachówki – nie musisz narażać ich na uszkodzenie! Panele z powodzeniem mogą zostać umieszczone na konstrukcji wolnostojącej. Jest to wręcz korzystniejsze rozwiązanie pod wieloma względami. Jeśli tylko masz miejsce na posesji – wykorzystaj to.
Największą zaletą paneli na konstrukcji gruntowej jest możliwość optymalnego ich zamontowania względem kierunku geograficznego oraz pod idealnym kątem. Może się wręcz okazać, że dzięki temu będziesz mógł zamontować mniej paneli, a efekt energetyczny będzie taki sam jak na dachu.

Dodatkowymi zaletami mikroinstalacji gruntowej jest łatwy dostęp do modułów. Niektórzy myślą, że wystarczy trochę deszczu by panel znów był czysty. Niestety tak nie jest. Liście, ptasie odchody, a nawet zwykły kurz, pyłki i paprochy mogą skutecznie obniżyć wydajność paneli fotowoltaicznych. Jeśli mieszkasz w miejscu gdzie jest duży smog i zanieczyszczenie powietrza, nie powinieneś bagatelizować kwestii okresowego czyszczenia paneli. Jednakże, mając instalację na gruncie, możesz umyć panele samodzielnie co nie obciąży twojego budżetu tak, jak wynajęcie ekipy czyszczącej panele na dachu.
Jeśli masz dodatkową gotówkę, a zależy Ci na oszczędności miejsca, warto zainwestować w tracker czyli taki rodzaj stelaża pod fotowoltaikę, który będzie obracał panele w kierunku słońca. Dzięki temu twoje panele będą produkowały energię przez od wschodu do zachodu słońca!

Wadami montażu paneli fotowoltaicznych na gruncie jest większy koszt związany z budową konstrukcji pod panele, która musi być duża (a to oznacza dużo stali) i solidnie usadowiona w ziemi, a więc np. zabetonowana. Wykonanie takiego stelaża można powierzyć ekipie montażowej lub wykonać samodzielnie, po wcześniejszej konsultacji co do jej wymiarów. Jeśli chcemy, aby instalacja była oddalona od domu, należy także uwzględnić dodatkowy koszt związany z poprowadzeniem kabli.

Niestety, widok paneli za oknem nie każdemu przypadnie do gustu. Planując miejsce dla instalacji trzeba uwzględnić wszystkie elementy, które mogłoby rzucać cień na moduły – drzewa, słupy, stodoły i domy sąsiadów. Nie wszystkie te elementy da się (i nie wszystkie chcemy) usuwać.
Rodzice małych dzieci oraz właściciele zwierząt często zastanawiają się, czy instalacja nie będzie stanowiła zagrożenia. W prawidłowo zrobionej mikroinstalacji wszystkie kable i przewody powinny być tuż przy panelach, żadnych luźno zwisających elementów. Warto, ze względów bezpieczeństwa (oraz aby zminimalizować ryzyko zacienienia) zrobić konstrukcję na tyle wysoką, alby dół pierwszego rzędu modułów był poza zasięgiem dziecięcych rączek i zębów psa czy kozy oraz wysokiej trawy. Poza tym, panele są absolutnie bezpieczne. Co więcej, montaż na gruncie minimalizuje niebezpieczeństwo w przypadku pożaru. Moduły same w sobie nie powodują zagrożenia pożarowego, ale w przypadku pożaru domu mogłyby zostać uszkodzone kable modułów znajdujących się na jego dachu, a to już jest niebezpieczne.

 

Podsumowując, to czy zainstalujesz instalację fotowoltaiczną na dachu czy na gruncie zależy przede wszystkim od tego jaki masz dach i tego jaki masz teren przy domu. Różnica w cenie może być duża ale nie zawsze, biorąc pod uwagę całkowity koszt instalacji, a pewne utrudnienia związane z eksploatacją można zaakceptować. Drobne różnice w wydajności można zrekompensować zakupem dodatkowego panelu. Ostateczną decyzję warto podjąć po konsultacji z ekipą instalatorską.

 

PRO TIP: Przed przyjazdem fachowców na wstępną rozmowę przyjrzyj się swojemu dachowi oraz ewentualnemu miejscu montażu na gruncie pod kątem czasu przez jaki pada na nie słońce (najlepiej o różnych porach roku, jeśli planujesz montaż od dłuższego czasu) oraz możliwych zacienień o różnych porach dnia. To ułatwi specjaliście doradzenie Ci, a Tobie podjęcie dobrej decyzji.